Friðbjörn Níelsson | Heimildasíða

Friðbjörn Níelsson. Kaupmaður, ritstjóri mfl.

Fæddur; 17. janúar 1887 - Dáinn: 13. október 1987

Friðbjörn Níelsson, Siglufirði Einn þeirra manna, sem mótuðu Siglufjarðarbæ, stóð í eldlínunni meðan sveit varð að kaupstað, var Friðbjörn Níelsson, kaupmaður og síðar bæjargjaldkeri í Siglufirði. Hann hefði átt aldarafmæli 17. janúar 1987, hefði hann lifað. Það er því við hæfi að minnast hans með nokkrum orðum. Það má með sanni segja, að það sé mikil gæfa hverjum manni að fæðast heilbrigður á sál og líkama og viðhalda heilbrigði sinni til æviloka. Þeir, sem slíkt hnoss hljóta, ætti að verða allt auðveldara í lífsbaráttunni en hinum, sem berjast við heilsuleysi eða fötlun alla ævi.

Þess eru þó mörg dæmi að þeir, sem við ævilanga líkamlega fötlun stríða, eigi það sálarþrek og þá viljafestu, að verða jafnokar hinna heilbrigðu. Einn þessara manna, sem mér er minnisstæður, er Friðbjörn Níelsson, fyrrverandi bæjarfulltrúi og bæjargjaldkeri í Siglufirði.

Hann var fæddur á Hallandi á Svalbarðsströnd.

Friðbjörn Níelsson - Ljósmyndari ókunnur

Foreldrar hans voru

Níels Friðbjarnarson, bóndi á Hallandi, Sigurðssonar söðlasmiðs í Brekku í Kaupangssveit, Jónssonar bónda sama stað, - og Anna Sigurleif Björnsdóttir, bónda á Svertingsstöðum í Kaupangssveit, Guðmundssonar bónda á samastað, Jóhannessonar bónda í Grenivík.

Foreldrar Friðbjarnar bjuggu að Hallandi sína búskapartíð, eignuðust átta börn og var Friðbjörn elstur þeirra. Í fyrstu bernsku tók Friðbjörn veiki, sem dró úr eðlilegum líkamsvexti og varnaði honum að ná fullkomnu líkamlegu atgervi. Varð hann, unglingurinn, ófær til allrar líkamlegrar áreynslu.

Fjárhagsaðstæður foreldra hans, með sjö börn í ómegð, voru ekki burðugar.
En með aðstoð góðra manna komst Friðbjörn í læri til Guðlaugur Sigurðsson og Valdimar Gunnlaugsson, skósmiða á Akureyri. Að námi loknu vann hann við iðn sína á Akureyri um tíma.

Sumarið 1906, um það leyti er þéttbýli tekur að myndast í Siglufirði, kemur hann fyrst þangað og dvelur þar á sumrum það ár og hið næsta. Árið 1906 sest hann hér alfarið að og stundar iðn sína eingöngu fyrst framan af, en setur síðan á fót verzlun með margskonar vörur, m.a. byggingarvörur, sem var þá eina verzlun þeirrar tegundar hér í bæ. Verzlun sína rak Friðbjörn í Vetrarbraut 5, en það hús var rifið fyrir nokkru.

Þá rak Friðbjörn einnig bóksölu og stofnsetti bókaútgáfuna Heimdall, sem starfrækt var um árabil.

Árið 1915 verða þáttaskil í lífi Friðbjarnar, en það ár fer hann fyrir alvöru að skipta sér af opinberum málum í Siglufirði. Er þáttur hans í menningar- og öðrum framfaramálum Siglufjarðar all merkilegur. Hann fer til Danmerkur það ár og festir m.a. kaup á prentvél, sem hann kemur með til Siglufjarðar. Hann gengst fyrir stofnun prentsmiðjufélags.

Um haustið hefur hann, ásamt Hannes Jónasson bóksali, útgáfu blaðsins Fram, en fyrsta tölublað þess kom út 22. nóvember 1916, og var það fyrsta blað gefið út í Siglufirði. Þeir félagar héldu blaðinu út í tvö til þrjú ár en seldu það síðan öðrum. Fram var vikublað, sem kostaði 10 aura, en hefur trúlega verið og stórt fyrir ekki stærra byggðarlag, en Siglufjörður var þá með 1190 íbúa.

En Friðbjörn lét ekki deigan síga. Árið 1923 stofnaði hann annað blað, Siglfirðing. Það blað kemur enn út og gegnir sama hlutverki og frá upphafi, að vera málgagn Sjálfstæðisflokksins á staðnum. Árið eftir stofnun Siglfirðings ræðst hann í að gefa út TILRAUN til daglegs fréttablaðs" í Siglufirði, er flutti staðbundnar fréttir og svonefndar símafréttir", m.a. frá Alþingi.

Tilraun þessi stóð ekki lengi. Menn voru tómlátir gagnvart hugkvæmni og framtakssemi af þessu tagi. Mér er til efs að tilraun til útgáfu fréttablaðs, sem koma átti út daglega, hafi fyrr verið gerð hér á landi, utan Reykjavíkur.

Friðbjörn var kjörinn í fyrstu bæjarstjórn Siglufjarðar, en staðurinn fékk kaupstaðarréttindi 1918 og var bæjarfulltrúi um alllangt skeið. Hann hafði áður setið í hreppsnefnd. Hann lagði virka hönd á margvísleg framfaramál, sem þá voru í deiglu, enda siglfirskt samfélag í mótun.

Friðbjörn var sjálfmenntaður í besta lagi. Átti margt góðra bóka og las Norðurlandamál. Hann gekk að vísu aldrei heill til skógar, líkamlega, en bjó að sálarþreki og góðum gáfum. Var glöggskyggn á menn og málefni ótrúlega vel að sér í lögum, sem kom sér vel, ekki sízt eftir að hann tók við starfi bæjargjaldkera. Tölvísi hans var og við brugðið og minnið var trútt. Leituðu seinni tíma bæjarfulltrúar oft til hans varðandi lögfræðileg efni.

Þegar ég kynntist Friðbirni bæði sem bæjargjaldkera og ötulum talsmanni Sjálfstæðisflokksins fylltist ég hrifningu á þessum óvenjulega manni, sem hafði unnið sér virðingu og aðdáun samtíðarmanna sinna fyrir óvenjulega starfsorku og trúmennsku í starfi.

Friðbjörn kvæntist

Sigríður Stefánsdóttir frá Móskógum árið 1918, hinni ágætustu konu, sem studdi mann sinn í blíðu og stríðu. Sigríður dvelur nú á Sjúkrahúsi Siglufjarðar á 92. aldursári.

Börn þeir eru:

Níels Friðbjarnarson, fyrrverandi bankastarfsmaður,

Kjartan Friðbjarnarson, kaupsýslumaður og endurskoðandi,

Anna Margrét Friðbjarnardóttir, umboðsmaður Olíuverzlunar Íslands í Vestmannaeyjum,

Stefán Friðbjarnarson, fyrrverandi bæjarfulltrúi Sjálfstæðisflokks og bæjarstjóri í Siglufirði - nú þingfréttamaður Morgunblaðsins,

Jón Kolbeinn Friðbjarnarson, fyrrverandi bæjarfulltrúi Alþýðubandalags og formaður Vöku í Siglufirði, og

Jóhann Bragi Friðbjarnarson, afgreiðslumaður.

Friðbjörn lét af störfum hjá Siglufjarðarkaupstað 1947 vegna sjúkleika og andaðist mánudaginn 13. október 1952, aðeins 65 ára að aldri.

Þegar saga Siglufjarðar verður skráð, sem vonandi verður á næstu árum, verður það ekki gert svo vel sé, nema minnst verði þessa litríka persónuleika, sem var einn af

brautryðjendum í framfara- og menningarmálum Siglufjarðar. Hann verður og lýsandi tákn til eftirbreytni þeim, sem við líkamlega fötlun eiga að búa, að gefast ekki upp, heldur berjast til þrautar - því þraut segja og vilji skipta mestu máli.

Siglufirði í janúar 1987.

Óli J. Blöndal -