Tengt Siglufirði
Elísabet Erlingsdóttir fyrrv. yfirhjúkrunarkona — Minning Fædd 25. maí 1898 Dáin 6. maí 1979
Elísabet Erlendsdóttir fyrrv. yfirhjúkrunarkona er nú loksins búin að fá hvíldina, sem hún hefur þráð svo lengi. Óhætt er að segja að Siglfirðingar eru fegnir hennar vegna. Frk. Elísabet, eins og hún ávallt var kölluð, kom til Siglufjarðar sem yfirhjúkrunarkona árið 1931 og starfaði hér síðan í 27 ár eða meðan starfskraftar hennar entust. Heilsa hennar var farin að' bila þegar hún fór héðan. Það er óhætt að segja, að frk.Elísabet var sér í flokki.
Hún var svo vinnusöm, að annað eins hefi ég tæplega þekkt. Hún sleppti aldrei verki úr hendi og hefði hún frístund notaði hún þann tíma í hannyrðir, bæði prjón og útsaum og bjó til mörg mynstur sjálf. Þegar hún tók sér sumarfrí, sem ekki var alltaf, sló hún oft upp tjaldi sínu á spítalalóðinni og svaf þar. Svo fór hún í berjamó og allt sem hún tíndi fór í saft og sultugerð á sjúkrahúsinu.
Frk. Elísabet var af gamla skólanum og taldi aldrei vinnustundirnar. Hún hafði herbergi sitt á sjúkradeild gamla sjúkrahússins og má segja að hún hafi verið á vakt nótt sem nýtan dag. — Og erfið voru starfsskilyrðin. Skurðstofan þjónaði sem fæðingarstofa, skiptistofa og skurðstofa. Á þessu tímabili var oft erfitt á sumrin, þegar síldveiðarnar voru í algleymingi og alltaf fullt af sjómönnum, sem eitthvað þurfti að sinna.
En svo var frk. Elísabet aðgætin, að aldrei kom það fyrir að það græfi í nokkru sári eða að vandræði kæmu upp í sambandi við uppskurði, sem þar fóru fram og það margsinnis stórir og vandasamir: — Oft og mörgum sinnum aðstoðaði hún yfirlæknirinn sjálf með mestu prýði. — Öllum sínum bestu árum eyddi frk. Elísabet hér á Siglufirði og er hún öllum þeim Siglfirðingum kær, sem hún stundaði meðan hún starfaði hér.
Stuttu eftir að frk. Elísabet fór héðan var hafist handa um byggingu nýs sjúkrahúss. Þessu starfi fylgdist hún með af eldhuga og mörg voru þau bréf, sem hún sendi okkur og ekki var það lítið, sem hún lét af hendi rakna. Já, af öllum einstaklingum hefur hún verið nr. 1. Þegar ellideildin hér, í sambandi við nýja sjúkrahúsið var komin upp, stóð frk. Elísabetu til boða að flytja þangað, hvenær sem henni fyndist að hún þyrfti á vist þar að halda.
Þetta boð notfærði hún sér þegar hún var hætt að vinna „fyrir sunnan", enda þá orðin óvinnufær. Þá voru Siglfirðingar fegnir að geta tekið á móti henni með opnum örmum. Nú hefur frk. Elísabet dvalið þar í um 7 ár og allan þann tíma hefur hún ekki gengið heil til skógar. Hennar stærsta þrá var að fá að fara, og nú er hennar erfiðleikum lokið. Fyrir allt hennar starf hér á Siglufirði er frk. Elísabetu þakkað innilega.
Og fyrir tryggð hennar og vináttu í garð okkar hjónanna er hún nú kvödd með hlýhug og kærleika. Kristine Þorsteinsson Hinn 6. maí andaðist í Siglufirði Elísabet Erlendsdóttir, lengi yfirhjúkrunarkona við sjúkrahús Siglufjarðar og verður útför hennar gerð þar í dag, frá Siglufjarðarkirkju, og vissulega mun fylgja henni einlægur þakklætishugur margra Siglfirðinga, því svo lengi og vel hafði frk. Elísabet þjónað þeim og reyndar mörgum öðrum, sem á starfstíma hennar nutu hjúkrunar á sjúkrahúsi Siglufjarðar, lengur eða skemur.
Frk. Elísabet var fædd að Gerðubergi, Eyjahreppi í Hnappadalssýslu 25. maí 1898 og voru foreldrar hennar Erlendur Gíslason, bóndi þar og Anna Helgadóttir. Um tvítugsaldur stundaði hún nám við Hvítárbakkaskólann, eða 1917—19. Síðar hélt hún til Danmerkur til hjúkrunarnáms og lauk námi við Álborg Amtsygehus í febr. 1924 og stundaði síðan framhaldsnám og hjúkrunarstörf, bæði í Hróarskeldu og Kaupmannahöfn á árunum 1924—26. En eftir heimkomuna starfaði hún sem hjúkrunarkona hjá hjúkrunarfélaginu „Líkn" til 1928.
Þá fór hún til Vesturheims og dvaldi við nám og hjúkrunarstörf í New York 1929—30, og síðar hér í Reykjavík, við hjúkrunarheimilið Sólheima. En lengst starfaði frk. Elísabet, sem yfirhjúkrunarkona við sjúkrahús Siglufjarðar eða á Árunum 1931—57. Eftir að hún fluttist frá Siglufirði starfaði hún í nokkur ár við sjúkrahús St. Jósefssystra í Hafnarfirði, en 1973 flyst hún aftur til Siglufjarðar og dvelur á elli- og hjúkrunardeild nýja sjúkrahússins til dauðadags, en síðustu árin var hún þrotin að heilsu og kröftum.
Ævistarf frk. Elísabetar var því að mestu bundið við Siglufjörð, og sjúkrahúsið þar. Hún starfaði þar í tíð tveggja vinsælla yfirlækna, Steingríms Einarssonar og Ólafs Þ. Þorsteinssonar, og með öðrum Iæknum, sem störfuðu þar lengur eða skemur. Um það munu allir sammála, er til þekkja, að hún hafi leyst sín vandasömu störf frábærlega vel af hendi og taldi ekki eftir sér vökur og fyrirhöfn, þegar með þurfti, og oft langt fram yfir það sem skyldan bauð.
Sum störf eru þess eðlis, eins og t.d. læknaþjónusta og hjúkrunarstörf, að þau verða ekki unnin svo vel sé, nema þar gæti sérstakrar fórnfýsi og nærgætni. Margar voru þær vökunætur, sem frk. Elísabet þurfti á sig að leggja, og þó að sjúklingar væru stundum illa farnir og langt leiddir, þá missti hún ekki trú á batamöguleikum þeirra, eða þolinmæði að gera þeim til góða, og lagði sig alla fram að hjálpa þeim yfir örðugustu hjallana.
Þó að frk. Elísabet væri lit.il vexti, þá var hún oft næstum ótrúlega þrekmikil, og kjarkur hennar óbilandi. Hún talaði kjark í sjúklingana, jók sjálfstraust þeirra og glæddi von þeirra um batahorfur, og reyndist oft best á erfiðum stundum, og átti því sinn góða þátt í bata margra sjúklinga. Það var lán fyrir Siglfirðinga, að fá að njóta starfskrafta hennar svo lengi sem raun varð á, og ég held, að það séu fáir Siglfirðingar, sem ekki eiga henni eitthvað gott að gjalda, beint eða óbeint.
Þegar við hjónin áttum heima í Siglufirði, vorum við næstu nágrannar sjúkrahússins, og við teljum okkur standa í sérstakri þakkarskuld við sjúkrahúsfólkið. Og oft var frk. Elísabet fljót að bregða við, ef einhvern vanda bar að á heimili okkar. Oft var frk. Elísabet á ferli seint á kvöldin, til þess að fylgjast með líðan sjúklinganna á sjúkrastofunum, laga um þá, búa þá undir nóttina og tala uppörvandi orð til þeirra. Slík umhyggja nærgætinna hjúkrunarkvenna er vissulega kærkomin þreyttum og þjáðum sjúklingum og á kannski meiri þátt í bata þeirra en margur hyggur.
Starf frk. Elísabetar var bundið við gamla sjúkrahúsið í Siglufirði, þar sem hún hætti störfum nokkru áður en hið nýja og vandaða sjúkrahús var byggt, en þá framkvæmd studdi hún með ráðum og dáð og rausnarlegum framlögum. Frk. Elísabet óskaði eftir að eyða ævikvöldi sínu hjá vinum sínum í Siglufirði og dvaldi á elli og hjúkrunardeild nýja sjúkrahússins, síðustu ár ævi sinnar, þá farin að heilsu og kröftum, og það fór sannarlega vel á því, að hún skyldi njóta þar skjóls og umönnunar, þegar hún þurfti mest á því að halda.
Það er gleði og sómi Siglfirðinga, að hafa getað sýnt þessari mætu konu þakklæti sitt á þennan hátt. Með þessum fátæklegu orðum vil ég tjá frk. Elísabetu þakklæti okkar hjónanna, fyrir allt það, er hún gerði fyrir okkur, og við blessum minningu hennar og ævistarf. Um leið sendum við okkar bestu kveðjur á sjúkrahúsið og til Siglfirðinga.
Óskar J. Þorláksson